AŞIRI SICAKLARDA ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER
Aşırı sıcaklar çeşitli sağlık problemlerini de beraberinde getirmektedir. Sıcaklık ve nem artışına bağlı olarak vücut ısısı artmakta ve metabolizma bu yeni duruma uyum sağlamaya çalışmaktadır. Aşırı sıcaklarda sadece terleyerek vücut ısısı dengede tutulamaz. Yine ortamdaki nem oranı yüksekse terleme suretiyle vücut ısısı yeterli düzeyde düşmeyebilir. Aşırı sıcaklık; insan vücudunda sıcak vurgunu(çarpması) denilen tuz ve su kaybıyla ortaya çıkan ağır hastalıklara ve yükselen vücut ısısı ile de beyin ve diğer hayati organlarda hasara yol açabilir. Sıcaklıktan en çok etkilenenler yani risk altında olanlar; çocuklar, yaşlılar, kalp ve akciğer hastaları ile farklı cilt hastalığı olanlardır.
AŞIRI SICAKLARDAN KORUNMA TEDBİRLERİ
Genel Korunma
Günün en sıcak saatlerinde (10:00-16:00) mecbur kalmadıkça dışarı çıkılmamalıdır.
Açık renkli, hafif, bol ve sıkı dokunmuş kumaşlardan yapılan giysiler tercih edilmeli, geniş kenarlı ve hava delikleri olan şapka giyilmeli ve güneş gözlüğü kullanılmalıdır.
Dışarıda çalışması gerekenler mümkün oldukça güneş altında korunmasız kalmamaya, aşırı hareketlerden kaçınmaya, sık sık tuz içeren sulu gıdalar almaya dikkat etmelidir..
Fiziksel aktivite (spor) yapmak için sabah ve akşam saatleri tercih edilmelidir, her bir saatlik spor için en az 2-3 bardak sıvı alınmalıdır.
Risk altındaki bireyler güneş ve sıcak çarpması yönünden günde en az iki kez izlenmelidir.
Bebek, çocuk, engelli ve hayvanlar kapalı ve park etmiş araçlarda kesinlikle bırakılmamalıdır.
Kapalı alanlar iyi havalandırılmalıdır.
Güneş gören pencereler perde vb. güneşliklerle gölgelendirilmelidir.
Vücut ısısının yükselmemesi için sık duş alınmalı, bunun mümkün olmadığı durumlarda ayaklar, eller, yüz ve ense soğuk suyla ıslatılmalı veya silinmelidir.
Beslenme ve Sıvı Alımı
*Terleme ile artan sıvı ve mineral kaybının önlenmesi için her zamankinden daha fazla sıvı alınmalıdır.
Susuzluk hissi olmasa bile her gün en az 2-2,5 litre (12-14 bardak) sıvı tüketilmelidir.
*Sıvı alımında su içmek esas olmakla beraber, su dışı sıvı alımında kahve, çay ve gazlı içecekler yerine süt, ayran, meyve suyu, ıhlamur, kuşburnu gibi bitki çayları tercih edilmelidir. Ayrıca kafein, alkol ve fazla miktarda şeker içeren içeceklerin vücuttan daha fazla sıvı kaybına yol açtığı unutulmamalıdır.
* Mide kramplarına neden olabileceği için çok soğuk ve buzlu içecekler tercih edilmemelidir.
*Yağlı ve kızartılmış besinlerden kaçınılmalıdır.
*Vücut direncini artırmak ve yeterli miktarda vitamin-mineral alınımını sağlamak için bol miktarda sebze ve meyve tüketilmelidir.
*Dışarıda ve açıkta satılan yiyeceklerin tüketiminden kaçınılmalı, çabuk bozulma riski olan besinler (et, yumurta, süt, balık vb.) açıkta bekletilmemeli, besinlerin hazırlanması ve pişirilmesi aşamalarında hijyen kurallarına özen gösterilmelidir.
AŞIRI SICAKLARIN SAĞLIK ÜZERİNE ETKİLERİ
a) Güneş ve Sıcak Çarpması: Aşırı sıcağa maruz kalma sonucu beden ısısının düşürülememesi ile karakterize bir tablodur. Kişi hemen serin ve hava akımı olan bir yere alınmalı, sıkı giysileri
gevşetilmeli, soğuk su veya soğutucularla (vantilatör, klima vb.) soğutulmaya çalışılmalı, kesinlikle içmesi için sıvı verilmemeli ve en yakın sağlık kuruluşuna götürülmelidir.
b) Sıcak Bitkinliği: Güneş çarpmasının daha hafif şekli olup hayati tehlike yoktur. Serin bir yerde istirahate alınan hastanın giysileri gevşetilir, bacakları yükseltilir, ıslak havlu veya bezle
serinletmeye çalışılır. Bol miktarda sıvı verilir; özellikle de tuzlu ayran içirilir. 1 saat içerisinde durumda düzelme olmazsa sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
c) Sıcak Krampları: Aşırı aktivite sonucunda terlemeye bağlı olarak vücuttan hızlı bir su ve tuz kaybı gelmesi sonucu oluşan genellikle karın, bacak ve kol kaslarının ağrılı spazmlarıdır. Sıcak
krampları için tıbbi tedaviye gerek yoktur, kişinin yaptığı aktivite durdurulmalı sakin ve serin bir yerde oturtulmalıdır. Bir saat içerisinde geçmezse en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
d) Güneş Yanıkları: Uzun süreli güneş ışığına maruz kalmakla meydana gelir. Deri kızarık, ağrılı ve aşırı derecede sıcaktır. Eğer etkilenen kişide ateş, bül (su toplaması) ve şiddetli ağrı varsa veya 1 yaşından küçükse en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Güneş yanığı olan yerler soğuk su ile silinmeli, etkilenmiş bölgelere nemlendirici tıbbi losyon sürülmelidir. Yağ, salça, yoğurt ve diş macunu vb. maddeler kesinlikle sürülmemeli, büller patlatılmamalıdır.
e) Sıcak Döküntüsü (İsilik): sıcak ve nemli havalarda aşırı terlemeye bağlı olarak derinin tahrişidir. Kızarık bölgeler kuru tutulmalı, daha serin ve daha az nemli ortam sağlanmalıdır.
f) Güneşin Geç Dönem Etkileri: Ciltte erken yaşlanma, gözde katarakt gelişimi, deri kanseri ve güneş lekelerinin ortaya çıkması güneşin geç dönem olumsuz etkilerindendir.
Güneş Yanıklarında Yapılacak İlk Yardım
Kişi hemen gölge bir yere götürülmelidir. Güneşlenme sonrasında oluşabilecek güneş yanıklarında yanık üstüne hiçbir şey konulmasına gerek yoktur ve kesinlikle yoğurt vb. maddeler kullanılmamalıdır. Basit bir yanıkta ağrının giderilmesinde bölgenin sadece soğuk su musluğunun altına tutulması ve/veya soğuk kompres uygulamaları yeterli olacaktır. Kabarcıklar oluşmuş ise patlatılmamalıdır. Çünkü kabarcıklar içerisindeki su mikropsuzdur ve patlatılmadıkça yaranın mikrop kapması söz konusu olmayacaktır. Müdahale gerektiren durumlarda hekime başvurulmalı, hekime danışmadan hiçbir şekilde merhem vb. sürülmemelidir.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur.