Geleneksel olarak tüm dünyada ve ülkemizde her yıl 24 Mart'ta düzenlenen tüberküloz(verem) hastalığı ve bu hastalıkla mücadele konusunda toplumun ve sağlık çalışanlarının bilinçlendirilmesini amaçlayan ''24 Mart Dünya Tüberküloz Günü'' bu yıl da tüm yurtta eğitim, propaganda faaliyetleri ve diğer etkinlikler anılması hedeflenmektedir. Dünyada ve Türkiye’de Verem (tüberküloz) Hastalığının Durumu: Tüberküloz (verem) halen dünya genelinde önemli bir sağlık problemidir.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) “Küresel Tüberküloz 2020 Raporu”na göre dünya genelinde tüberküloz görülme sıklığı ve tüberkülozdan ölümler (insidans ve mortalite hızları) düşmektedir. Dünya geneli Tüberküloz hastalarının üçte ikisi 8 ülkededir (Hindistan, Endonezya, Çin, Filipinler, Pakistan, Nijerya, Bangladeş ve Güney Afrika). Tüberküloz, dünya genelinde en çok ölüme yol açan 10 nedenden birisidir. Türkiye’de verem hastalığının görülme sıklığı her yıl yaklaşık %5-7 oranında azalmaktadır. Dünya genelinde 2019 yılında 10 milyon yeni tüberküloz hastası ortaya çıkmış ve 2019 yılında dünya genelinde 1,4 milyon insan tüberkülozdan hayatını kaybetmiştir (Bunlardan yaklaşık 208.000’i HIV+TB hastasıdır). Tüberküloz erkeklerde kadınlardan daha sık görülmektedir ve çoğunlukla ekonomik olarak üretken yaş grubundaki erişkinleri tutmaktadır. DSÖ tahminlerine göre, dünya genelinde 2000-2019 yılları arasında TB tanı ve tedavisi ile 63 milyon hayat kurtarılmıştır.
Verem Hastalığı:Verem basili vücuda girdikten sonra sessiz olarak kalabilir. Vücut direnci düşünce çoğalarak hastalanmaya yol açabilir. Verem mikrobu tedavi görmemiş veya düzenli tedavi görmeyen aktif akciğer ve gırtlak (larinks) veremi olan kişilerden öksürme ve hapşırma sonucu hava yolu ile bulaşır. En çok hastanın aile bireylerine ve yakın çalışma arkadaşlarına bulaşma olur. Başta HIV/AIDS olmak üzere, şeker hastalığı, böbrek hastalığı, bazı kanserler, ilaç ve alkol bağımlılığı, sigara, madenci hastalığı ve diğer bazı ciddi kronik hastalıklarda vücut direnci düşer. Bebeklerde ve yaşlılarda da vücut direnci düşük olduğundan hastalanma fazla olur. Verem hastalığı vücudun bütün organlarını tutabilir ancak en çok akciğerlerde görülür (%60-70). Hastalığın tuttuğu diğer organlar arasında en sık görülenler; akciğer zarı, lenf bezleri, kemikler, böbrekler ve beyin zarıdır (menenjit).
Verem Hastalığının Belirtileri: Halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı, çocuklarda kilo alamama, gece terlemesi, öksürük, balgam, öksürükle kan tükürme, göğüs-sırt-yan ağrısı, nefes darlığıdır. Gırtlak veremi ses kısıklığı yapabilir. Diğer organları tutan verem hastalığında ilgili organa ait bulgular olabilir (lenf bezi büyümesi, idrarda kan, eklemde şişlik vb.). İki- üç haftadan uzun süren ve tedaviye yanıt alınamayan öksürükte verem hastalığından şüphelenmek gerekir. Verem Hastalığının Tanı; Hastalık belirtileri, röntgen bulguları ve balgamda verem mikrobunun gösterilmesi ile konulur.
Verem Hastalığının Tanı; Hastalık belirtileri, röntgen bulguları ve balgamda verem mikrobunun gösterilmesi ile konulur.
Veremin Tedavisi: Verem Savaşı Dispanserlerinde (VSD) veremin teşhis ve tedavisi yapılmaktadır. İlimizde de Seyhan, Yüreğir, Kozan ve Ceyhan’da olmak üzere 4 dispanserimiz vardır.
Tedavide verilen ilaçlar tamamen ücretsizdir. İlaçların düzenli içilmesi çok büyük önem taşır. Hastaların çoğunda tedavi başlandıktan sonra tedavi ile basil sayısı çok kısa sürede azalır, ortalama 2-3 haftada bulaştırıcılık yok olur. Hastanın ilaçlarını içtiğinden emin olmak için her doz ilacı bir sağlık personelinin veya başka bir görevlinin gözetiminde içirtmek en uygun yoldur. Buna doğrudan gözetimli tedavi (DGT) denilir. Bu tedavinin 6 ay düzenli olarak uygulanması gerekir. Tüberküloz tedavisinde ilaçlar eksik ya da düzensiz kullanılırsa hastalık iyileşmez, tedavisi güç bir duruma gelir. Bu duruma dirençli tüberküloz denir.
Dirençli Verem: Tüberküloz tedavisinde ilaçlar eksik ya da düzensiz kullanılırsa hastalık iyileşmez. Tam tersine tedavisi güç bir duruma gelir. Bu duruma dirençli tüberküloz denir. Temaslı muayenesi ve koruyucu tedavi: Bulaştırıcı verem hastası ile aynı havayı paylaşan ve verem mikrobuna maruz kalan kişilere verem hastalığı gelişimini önlemek amacıyla koruyucu ilaç tedavisi 6 ay süreyle vermek gerekir.
Verem Aşısı - BCG (Bacille Calmette Guerin): BCG aşısı özellikle çocuklarda kanla yayılan ve ağır seyreden verem hastalığını (menenjit ve miliyer TB) önlemede çok etkilidir. Ülkemizde BCG aşısı doğumdan sonra 2. ayını bitiren bebeklere aile sağlığı merkezleri ve verem savaşı dispanserlerinde ücretsiz olarak yapılmaktadır. Aşı zamanı geçirilirse, 6 yaşa kadar yapılabilir, ancak bu durumda önce tüberkülin deri testi (TDT- PPD) yapılması gerekir.