1-İnfluenza (Grip) nedir?
Grip, burun, boğaz ve akciğerleri enfekte eden influenza virüslerinin neden olduğu bulaşıcı bir solunum yolu hastalığıdır. Çocuklar, 65 yaş ve üstü, ve belirli sağlık koşullarına sahip kişiler, ciddi grip komplikasyonları açısından daha yüksek risk altındadır. İnfluenza (grip) virüslerinin iki ana türü vardır: Tip A ve B. İnsanlarda rutin olarak yayılan influenza A ve B virüsleri (insan influenza virüsleri), her yıl mevsimsel grip salgınlarından sorumludur.
2-Grip hangi aylarda daha sık görülmektedir?
Grip mevsimlerinin kesin zamanlaması ve süresi değişmekle birlikte grip görülme sıklığı genellikle Ekim ayında artmaya başlar, çoğu zaman Aralık ve Şubat ayları arasında zirve yapar, hastalık Mayıs ayına kadar da devam edebilir. Ancak COVID-19 salgınının başlangıcından bu yana,grip aktivitesinin zamanlaması ve süresi daha az tahmin edilebilir hale gelmiştir.
3-Grip nasıl bulaşmaktadır?
Grip virüsleri esas olarak bu virüsle enfekte olan kişiler öksürdüğünde, hapşırdığında veya konuştuğunda oluşan damlacıklar tarafından sağlam kişilere yayılmaktadır. Bu damlacıklar yakınlardaki (genellikle yaklaşık 1,8 metre) insanların ağızlarına veya burunlarına sıçrayabilir veya muhtemelen akciğerleri tarafından solunabilir. Daha nadir olarak, enfekte olmamış bir kişi, üzerinde grip virüsü bulunan bir yüzeye veya nesneye dokunup ardından kendi ağzına, burnuna veya gözlerine dokunarak da grip virüsünün bulaşmasına neden olabilir.
4-Grip hastaları ne kadar süre hastalığı bulaştırır?
Grip olan kişiler, hastalıklarının başlamasından sonraki ilk üç ila dört gün içinde en bulaştırıcıdır. Bununla birlikte, grip virüsleri ile enfekte olan bebekler ve bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler, yedi günden daha uzun süre bulaştırıcı olabilir.
5-Grip hastalığının kuluçka süresi ne kadardır?
Belirtiler tipik olarak grip virüslerinin bir kişinin solunum yoluna bulaşmasından yaklaşık iki gün sonra başlar (ancak bir ila dört gün arasında değişebilir).
6-Grip kimlerde daha ağır seyredebilir?
65 yaş ve üstü yetişkinler
2 yaşından küçük çocuklar
Astım
Nörolojik ve nörogelişimsel durumlar
Kan hastalıkları (orak hücre hastalığı gibi)
Kronik akciğer hastalığı (kronik obstrüktif akciğer hastalığı [KOAH] ve kistik fibroz gibi)
Endokrin bozukluklar (diabetes mellitus gibi)
Kalp hastalığı (doğuştan kalp hastalığı, konjestif kalp yetmezliği ve koroner arter hastalığı)
Böbrek hastalıkları
Karaciğer bozuklukları
Metabolik bozukluklar (kalıtsal metabolik bozukluklar ve mitokondriyal bozukluklar gibi)
Vücut kitle indeksi [BMI] 40 veya daha yüksek olan obez kişiler
Uzun süreli aspirin veya salisilat içeren ilaçlar kullanan 19 yaşından küçük kişiler.
Gebeler
HIV veya AIDS'li kişiler veya lösemi gibi bazı kanserler veya ilaçlar (kanser için kemoterapi veya radyasyon tedavisi alanlar veya kronik kortikosteroid veya diğer ilaçları gerektiren kronik rahatsızlıkları olan bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler)
Felç geçirmiş insanlar
7- Grip Belirtileri Nelerdir?
Grip belirti ve yakınmaları genellikle aniden ortaya çıkar. Grip hastası olan kişiler genellikle bu belirtilerin bir kısmını veya tamamını hissederler:
Ateş*/ateşli veya titreme hissi
Öksürük
Boğaz ağrısı
Burun akıntısı veya tıkalı burun
Kas veya vücut ağrıları
Baş ağrısı
Yorgunluk
Bazı kişilerde kusma ve ishal olabilir, ancak bu durum çocuklarda yetişkinlerden daha yaygındır.
*Grip olan herkesin ateşinin olmayacağını unutmamak önemlidir.
8- Soğuk algınlığı ve grip arasındaki fark nedir?
Grip ve soğuk algınlığı bulaşıcı solunum yolu hastalığı olmakla birlikte, farklı virüslerin neden olduğu hastalıklardır. Gribe yalnızca grip virüsleri neden olurken, nezleye Rinovirüsler, Parainfluenza ve mevsimsel Koronavirüsler dahil olmak üzere bir dizi farklı virüs neden olabilir. Mevsimsel Koronavirüsler, COVID-19'a neden olan virüs SARS-CoV-2 ile karıştırılmamalıdır. Grip ve soğuk algınlığı benzer yakınmalara sahip olduğundan, yalnızca belirtilere dayanarak aralarındaki farkı söylemek zor olabilir. Özel testler, bir kişinin grip olup olmadığını söyleyebilir. Genel olarak grip, soğuk algınlığından daha kötüdür ve belirtiler tipik olarak daha şiddetlidir ve daha ani başlar. Soğuk algınlığı genellikle gripten daha hafif yakınmalara yol açar. Soğuk algınlığı olan kişilerin burun akıntısı veya tıkanıklığı, grip olan kişilere göre daha olasıdır. Soğuk algınlığı genellikle zatürree, bakteriyel enfeksiyon veya hastaneye yatış gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açmaz. Grip ciddi komplikasyonlara neden olabilir .
9-Grip ve COVID-19 arasındaki farklar nelerdir?
Grip ve COVID-19 bulaşıcı solunum yolu hastalıklarıdır, ancak farklı virüslerden kaynaklanırlar. COVID-19'a, ilk olarak 2019'da tanımlanan bir koronavirüs (SARS-CoV-2) enfeksiyonu neden olur. Grip, bir grip virüsü (İnfluenza virüsleri) enfeksiyonundan kaynaklanır. Bildiğimiz kadarıyla COVID-19 gripten daha kolay yayılmaktadır. Grip ile karşılaştırıldığında, COVID-19 bazı insanlarda daha ciddi hastalığa neden olabilir. Grip olan kişilerle karşılaştırıldığında, COVID-19 bulaşmış kişilerin yakınma ve bulaştırıcılık süresi daha uzun olabilir. Grip ve COVID-19 arasındaki fark yalnızca belirtilere bakarak söylenemez. Çünkü her iki hastalık aynı belirti ve yakınmalara sahiptirler. Hastalığın ne olduğunu söylemek ve teşhisi doğrulamak için özel testlere ihtiyaç vardır.
10- Grip olup olmadığımı nasıl anlarım?
Ateşiniz, öksürüğünüz, boğaz ağrınız, burun akıntınız veya tıkanıklığınız, vücut ağrılarınız, baş ağrınız, titremeniz ve/veya yorgunluğunuz varsa, solunum yolu hastalığınızın nedeni grip olabilir. Bazı kişilerde kusma ve ishal olabilir, ancak bu durum çocuklarda daha yaygındır. Grip virüsleri genellikle yılın daha soğuk aylarında en çok hastalığa neden olur. Ancak grip, tipik grip mevsimi dışında da ortaya çıkabilir. Ayrıca başka virüsler de grip benzeri solunum yolu hastalıklarına neden olabilir. Bu nedenle, yalnızca yakınmalarınıza dayanarak grip olup olmadığınızı kesin olarak söylemek imkansızdır. Doktorunuzun grip olup olmadığınızı kesin olarak bilmesi gerekiyorsa, yapılabilecek laboratuvar testleri vardır.
11-Grip tedavi edilebilir mi?
Grip tedavisinde kullanılan antiviral ilaçlar belirtiler başladıktan 1-2 gün içerisinde başlanırsa daha etkin olmaktadır. Grip belirtileri başladıktan sonraki 1-2 gün içinde tedaviye başlandığında, antiviral ilaçlar belirtileri azaltabilir ve hasta olduğunuz süreyi 1 veya 2 gün kısaltabilir. Ayrıca pnömoni gibi bazı grip komplikasyonlarını da önleyebilirler. Ciddi grip komplikasyonları açısından yüksek risk altındaysanız ve grip belirtileri gösteriyorsanız derhal doktorunuza danışın. Grip komplikasyonları riski yüksek olan kişiler arasında küçük çocuklar, 65 yaş ve üstü yetişkinler, hamileler, astım, diyabet ve kalp hastalığı gibi belirli tıbbi durumları olan kişiler bulunur.
12-Grip tedavisinde kullanılan antiviral ilaçlar nelerdir?
Grip için kullanılan antiviral ilaçları, vücudunuzdaki grip virüslerine karşı savaşan reçeteli ilaçlardır. Antiviral ilaçlar reçetesiz satılmaz. Onları yalnızca bir sağlık kuruluşundan reçeteniz varsa alabilirsiniz. Antiviral ilaçlar, bakteriyel enfeksiyonlara karşı savaşan antibiyotiklerden farklıdır. Grip için antiviral ilaçlar sadece grip tedavisinde işe yarar. Grip antiviral ilaçları, COVID-19 gibi diğer bulaşıcı hastalıkları tedavi etmek için kullanılan antiviral ilaçlardan farklıdır. COVID-19'u tedavi etmek için reçete edilen antiviral ilaçlar, grip tedavisi için onaylanmamıştır veya yetkilendirilmemiştir.
13-Kimler grip aşısı olmalıdır?
6 aydan 4 yaşa (59 ay) kadar olan çocuklar;
50 yaş ve üstü kişiler; *
Kronik pulmoner (astım dahil) veya kardiyovasküler (izole hipertansiyon hariç), renal, hepatik, nörolojik, hematolojik veya metabolik bozuklukları (diabetes mellitus dahil) olan kişiler;
İlaçların veya insan immün yetmezlik virüsü (HIV) enfeksiyonunun neden olduğu immün baskılama dahil herhangi bir nedenle immün baskılanmış kişiler;
İnfluenza mevsiminde hamile olan veya olacak kişiler ile doğumdan iki hafta sonrasına kadar olan kişiler;
Aspirin veya salisilat içeren ilaçlar alan ve grip virüsü enfeksiyonundan sonra Reye sendromu yaşama riski taşıyan 6 aydan 18 yaşına kadar olan kişiler;
Huzurevlerinde ve diğer uzun süreli bakım tesislerinde ikamet eden kişiler;
Aşırı obezitesi olan kişiler (vücut kitle indeksi [BMI] 40 veya daha fazla);
Sağlık personeli;
5 yaş altı çocuklar ve 50 yaş ve üstü yetişkinlerin ev halkı temaslıları ve bakıcıları; ve
Gripten kaynaklanan ciddi hastalık ve komplikasyon riskini artıran tıbbi durumları olan kişilerin ev halkı temaslıları ve bakıcıları.
*Yetişkinler arasında, influenzaya bağlı komplikasyonlar, hastaneye yatışlar ve ölümler genellikle 65 yaş ve üstü kişilerde daha yaygındır. Bununla birlikte, 50 yaş ve üzerindeki yetişkinler, aşılanma için öncelikli bir gruptur, çünkü onları ciddi grip hastalığı riskine sokan kronik tıbbi durumlara sahip olma olasılıkları daha yüksektir.
14- Kimler grip aşısı olmamalı?
6 aylıktan küçük çocuklar
Grip aşısının herhangi bir bileşenine (yumurta proteinleri dışında) karşı ciddi, yaşamı tehdit eden alerjisi olan kişiler bu aşıyı yaptırmamalıdır. Bu, jelatin, antibiyotikler veya diğer bileşenleri içerebilir.
Grip aşısının bir dozuna şiddetli alerjik reaksiyon göstermiş olan kişiler, o grip aşısını tekrar yaptırmamalıdır. Geçmişte bir grip aşısına karşı ciddi bir alerjik reaksiyon geçirdiyseniz, aşının sizin için uygun olup olmadığını belirlemeye yardımcı olması için sağlık uzmanınızla konuşmanız önemlidir.
15-Grip hastalığından korunmak için hangi önlemler alınmalıdır?
Dünya Sağlık Örgütü, grip virüslerine karşı korunmada ilk ve en önemli adım olarak yıllık grip aşısı önermektedir. Grip aşıları, her yıl grip hastalıklarının, hastaneye yatışların ve ölümlerin sağlık sistemi üzerindeki yükünü azaltmaya yardımcı olur. 6 aylık ve daha büyük herkes, ideal olarak Ekim ayının sonuna kadar yıllık grip aşısı olmalıdır.
Hasta olan kişilerle yakın temastan kaçının.
Hastaysanız, başkalarına bulaştırmamak için mümkün olduğunca başkalarıyla teması sınırlayın.
Öksürürken veya hapşırırken burnunuzu ve ağzınızı bir mendille kapatın. Mendili kullandıktan sonra çöp kutusuna atın.
Ellerinizi sık sık sabun ve suyla yıkayın. Sabun ve su yoksa, alkol bazlı bir el ovucu kullanın.
Gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza dokunmaktan kaçının. Mikroplar bu şekilde yayılır.
Gribe neden olan virüslerle kontamine olabilecek yüzeyleri ve nesneleri temizleyin ve dezenfekte edin.